Wieś Osturňa

Tereny dzisiejszej Osturni od dawien dawna były odwiedzane przez mieszkańców całego Zamagurza, Polski i Rusi Podkarpackiej. Pierwsza pisemna wzmianka pochodzi z 1593 roku. Dość prawdopodobnym wydaje się jednak, że część osad była zamieszkana już wcześniej.

Wieś rozrosła się na skutek kolonizacji. Nastąpił podział gruntów na działki, które przydzielono osadnikom. Powstawały tutaj tzw. łańcuchówki, wsie ciągnące przez prawie osiem kilometrów. Na skutek intensywnego podziału gruntów z czasem Osturnia stała się najbardziej zaludnioną wsią Zamagurza.

Jednym z tutejszych fenomenów jest specyficzne narzecze, tzw. gwara osturniańska. Mieszkańcy są przeważnie wyznania greckokatolickiego, co sprawia, że Osturnia uchodzi za najbardziej na północ wysuniętą wieś rusińską pod Magurą Spiską. Jeszcze dziś można tu podziwiać tarasowe pola, a rolnictwo i hodowla zwierząt gospodarskich przez całe pokolenia były głównym źródłem utrzymania tutejszej ludności.

Surowe warunki życia wpłynęły na miejscową architekturę. Domy zrębowe budowane na kamiennej podmurówce, która służyła wyrównaniu terenu są wyjątkowo urokliwe. Spadziste dachy kryte ręcznie łupanym gontem doskonale wytrzymywały napór śniegu. Ściany z masywnych belek zapewniały stabilność i trwałość. Przerwy między belkami były uszczelniane i malowane, przeważnie na niebiesko. Poza walorami estetycznymi służyło to również izolacji. Najbardziej charakterystyczne są jednak zdobione w ornamenty okiennice. Poza domem gospodarstwo składało się zwykle ze stajni, stodoły i innych zabudowań. Obecnie 157 drewnianych domów stanowi zabytkowy rezerwat architektury ludowej. Odwiedzający mogą tu zobaczyć autentyczny żywy skansen, który stworzyli i utrzymują przy życiu spracowane ręce mieszkańców.