Lesko (do 1931 roku Lisko) – miasto w woj. podkarpackim, w powiecie leskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Lesko. Położone nad Sanem, na obszarze Gór Sanocko-Turczańskich. Leży w historycznej ziemi sanockiej. Prywatne miasto szlacheckie lokowane w 1469 roku położone było w XVI wieku w województwie ruskim. W latach 1972–1975 Lesko było siedzibą powiatu bieszczadzkiego. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. krośnieńskiego. Według danych GUS-u z 1 stycznia 2019 roku Lesko liczyło 5 432 mieszkańców
Centralnym budynkiem miasta jest ratusz, siedziba władz samorządowych. Ratusz w Lesku jest piętrowym budynkiem pokrytym wysokim dachem z wystawką zegarową. Został on wybudowany w 1896 roku w stylu eklektycznym, łączącym w sobie cechy różnych historycznych stylów architektonicznych. Okna są wykończone typowymi dla okresu renesansu gzymsami. Z kolei parterowa fasada budynku nawiązuje do stylu klasycystycznego. Oryginalnie prezentuje się również strzelisty dach. Przywodzi on na myśl strzeliste zwieńczenia gotyckich świątyń. Nad wejściem umieszczony jest herb Leska z okresu dawnych właścicieli miasta – Kmitów.
Kolejnym spektakularnym obiektem w mieście jest Zamek Kmitów. Budowla rozpościera się na skarpie nad rzeką San i dziś mieści hotel 3*, restaurację oraz niewielkie centrum konferencyjne. Historyczny obiekt wciąż jest przedmiotem zainteresowania archeologów, więc często na terenie zamkowym można dostrzec kolejne archeologiczne odkrywki.
Leska synagoga jest jednym z lepiej zachowanych obiektów kultury żydowskiej w południowej Polsce. Została zbudowana w latach 1626-1654 na miejscu starej bożnicy. W 1838 przebudowano szczyty, dach oraz wystrój wnętrza. Podczas II wojny światowej hitlerowcy doszczętnie zdewastowali wnętrze synagogi. Po remoncie w latach 80-tych XX w. Synagoga została przeznaczona na Galerie Sztuki Bieszczadzkiej Grupy Twórców. W 1995 roku były plany, aby w synagodze utworzyć Muzeum Żydów Galicji, jednakże do otwarcia nigdy nie doszło.
Oryginalny wystrój interioru nie zachował się do dnia dzisiejszego. We wnętrzu zachowała się oprawa Aron ha-kodesz, w postaci dwóch kolumn zwieńczonych trójkątnym szczytem. Jest uproszczoną kopią arki z synagogi Złotej Róży we Lwowie. Pośrodku pierwotnie stała żeliwna, altanowa bima. Płaszczyzny ścian podzielone są dwoma gzymsami na trzy kondygnacje. Pomiędzy gzymsami znajdują się półkoliste wnęki na cytaty z Tory.
Cmentarz żydowski w Lesku ze względu na wiek zachowanych nagrobków uważany jest za jedną z najcenniejszych nekropolii w Polsce. Na powierzchni około 3,2 ha przetrwało ponad dwa tysiące kamieni nagrobnych. W materiałach archiwalnych cmentarz po raz pierwszy jest wzmiankowany w 1611 r., kiedy to dwaj chłopi sprzedali leskim Żydom "cztery zagony roli.
Legenda głosi, że jest to miejsce spoczynku sefardyjskich rabinów wypędzonych z Hiszpanii i Portugalii w XVI wieku, jednak historycy nie potwierdzają tej tezy.
24 h