Osturna Rezerwat Architektury Ludowej

Surowe warunki życia wpłynęły na miejscową architekturę. Domy we wsi tworzyły tzw. zabudowę łańcuchową, ciągnącą się wzdłuż potoku Osturniańskiego. Gospodarstwa przylegające do drogi, miały za sobą długą wąską działkę uprawną (zarubok), ciągnącą się od środka doliny aż po szczyty pagórków, co tworzy charakterystyczny „pasiak” upraw. Początkowo działki te miały 110-130m szerokości, jednak wskutek podziałów gruntu w kolejnych pokoleniach stawały się coraz węższe. Z tego samego powodu zabudowa zagęszczała się i dziś w miejsce łańcuchowej mamy typową zabudowę uliczną.

Domy zrębowe budowane były na kamiennej podmurówce, która służyła wyrównaniu terenu są wyjątkowo urokliwe. Spadziste dachy kryte ręcznie łupanym gontem doskonale wytrzymywały napór śniegu. Ściany z masywnych belek zapewniały stabilność i trwałość. Przerwy między belkami były uszczelniane i malowane, przeważnie na niebiesko. Poza walorami estetycznymi służyło to również izolacji. Najbardziej charakterystyczne są jednak zdobione w ornamenty okiennice. Poza domem gospodarstwo składało się zwykle ze stajni, stodoły i innych zabudowań. Obecnie 157 drewnianych domów stanowi zabytkowy rezerwat architektury ludowej. Odwiedzający mogą tu zobaczyć autentyczny żywy skansen, który stworzyli i utrzymują przy życiu spracowane ręce mieszkańców.

W wyremontowanym budynku szkoły znajduje się ekspozycja izby osturniańskiej. Można się z niej dowiedzieć o trudach życia mieszkańców. Wnętrze zdobią tradycyjne meble, przedmioty, których nie mogło zabraknąć w żadnym domu i sprzęty będące w powszechnym użyciu. Ponieważ jednym z najważniejszych wydarzeń w życiu społeczności na trudno dostępnych terenach było wesele, ekspozycja porusza również ten wątek. Zainteresowani mogą kupić na pamiątkę oryginalny haft, lalkę lub zabrać do domu mieszankę aromatycznych ziół.