Pogórzanie
Przedmioty codziennego użytku, ze zbiorów Stanisława Witkosia, Muzeum Marii Konopnickiej w Żarnowcu, 2020, fot. M. Fołta

Od rolnictwa do pierwszego na świecie szybu naftowego

Pogórzanie od wieków z sukcesem rozwijali lokalną gospodarkę. Początkowo specjalizowali się w rolnictwie oraz tkactwie.  Jak pisał Wincenty Pol „rolnictwo stoi tu na wyższym stopniu, a tkactwo jest powołaniem i głównie domowem zajęciem tego rodu”.  Na podgórskich terenach panował łagodny klimat a ziemie były żyzne, dlatego rolnictwo stanowiło podstawę ich utrzymania i wyżywienia. Na polach Pogórzan można było zobaczyć połacie żyta, pszenicy, owsa i jęczmienia, które były uprawiane za pomocą ręcznie wytwarzanych drewnianych pługów, bron beleczkowych oraz sierpa. W przydomowych ogródkach rósł bób, kapusta, groch, fasola, a także od XIX wieku ziemniaki. W tradycyjnych gospodarstwach hodowano również bydło. Wśród upraw nie mogło zabraknąć lnu, ani konopi włóknistych, bowiem to z nich wytwarzano słynne w regionie płótna.

Początkowo Pogórzanie zajmowali się tkactwem w wolnych od pracy na roli chwilach (najczęściej w zimie), aby szyć dla siebie ubrania i pozyskać dodatkowy dochód. Trzeba pamiętać, że tkactwo domowe wymagało wiele czasu, uwagi i poświęcenia, a każda rodzina miała swoje tajemnice i techniki tkackie (były inaczej uprzędzone, tkane i bielone). Z czasem Pogórzanie zaczęli się specjalizować w produkcji wyrobów płóciennych, którymi handlowali od Kongresówki po tereny Zakarpacia i Węgier. Na Pogórzu Karpackim najwięcej tkaczy było w okolicach Krosna –  Korczynie, Komborni, Odrzykoniu, Krościenku Wyżnym i Niżnym, Iwoniczu. Głównym ośrodkiem tkackim pozostawała Korczyna w której pod koniec XIX wieku doliczono się 1200 warsztatów tkackich, przy których zatrudnionych było nawet do 3000 osób.

Ogromnym skokiem gospodarczym i społecznym dla Pogórzan był rozwój przemysłu naftowego. To tutaj w jasielskiej wsi Bóbrka, a nie w Teksasie czy Emiratach Arabskich, powstała pierwsza kopalnia ropy naftowej. To tutaj w 1854 roku Ignacy Łuksiewicz i Tytus Trzecieski dali całemu światu siłę napędową współczesnej gospodarki. Dla Pogórzan i mieszkańców okolicznych wsi rozwój przemysłu naftowego oznaczał nowe możliwości zatrudnienia – stawali się znakomitymi wiertaczami, których sława wybiegała poza Galicję. Ten niespodziewany rozkwit gospodarczy regionu z jednej strony podniósł poziom życia lokalnych mieszkańców i rozsławił go na cały świat, z drugiej strony – spowodował zanik tradycji i kultury ludowej.

 

Co zobaczyć?


Produkty


Społeczność

skorzystaj z naszej trasy Śladami Pogórzan, "U Karpackich Bram"

Etnoprzemysł, czyli ludowi twórcy, budowniczowie miast i herosi przemysłu.

Dowiedz się więcej
Śladami Pogórzan,

Nasza strona internetowa używa plików cookie, tzw. „ciasteczek”. Są to niewielkie pliki tekstowe wysyłane do Państwa urządzenia (komputera, smartfona itp.). Stosujemy je wyłącznie dla Państwa wygody w celu lepszego dostosowania naszej witryny internetowej do Państwa indywidualnych potrzeb oraz w celach statystycznych. Nie zawierają one żadnych danych osobowych.

Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich użycie.

Info