Horný Zemplín

Zemplin - niezwykła mieszanka etniczna

W XI wieku Zemplin powstał jako samodzielna jednostka administracyjna. Siedziba powiatu znajdowała się najpierw na zamku Zemplin, później w mieście Zemplin, od połowy XVIII wieku w Novom Meste pod Šiatromem (miasto znajdujące się na terenach Dolnego Zemplina), a w latach 1918-1923 w Michalovcach. Osadnictwo Zemplina było początkowo skoncentrowane na Nizinie Wschodniosłowackiej. Od XIV wieku, w ramach kolonizacji na prawie wołoskim, tereny górskie regionu zamieszkiwali głównie Rusini. W XVI i XVII wieku południowe tereny Zemplina zostały spustoszone przez najazdy Turków. Równie negatywny wpływ na mieszkańców regionu miały tamtejsze antyhabsburskie powstania. W XVIII w. nastąpiła masowa migracja biedniejszej części ludności do żyznych południowych regionów Europy (południowych Węgier, część Rumunii, część Bułgarii i Serbii). Najwięcej mieszkańców straciło miasto Sečovce, ale także Kráľovský Chlmec, Michalovce, Snina, Trebišov i Zemplín. Niektóre wioski całkowicie opustoszały. Po zakończeniu antyhabsburskich powstań osady te odżyły ponownie. Największym miastem w powiecie w tym okresie było Nové Mesto pod Šiatrom, położone na terenie dzisiejszych Węgier i w słowackiej części Trebiszowa.

Z narodowościowego punktu widzenia ludność Zemplina, obok Słowaków, składa się z Węgrów, Rusinów i Romów. Rusini zamieszkają tereny od Beskidu Niskiego do linii Stropkov, Papín, Snina. Kilka wsi na pograniczu Zemplína i regionu Abov (Zemplínska Teplica, Slivník, Kuzmice), ze względu na fakt przynależności do kościoła greckokatolickiego również określa się jako rusińskie (sami siebie określają jako Słowaków). Na południowo-wschodnim krańcu Zemplina znajduje się około 20 gmin, w których mieszka ponad 90% ludności narodowości węgierskiej. Populacja romska również ma tu stosunkowo silną reprezentację, koncentruje się głównie na obszarze centralnego Zemplina, zwłaszcza w wioskach Hlinné, Drahňov, Čičava, Laškovce, Palota i Blatné Remety.

Z etnograficznego punktu widzenia ludność rusińską zamieszkującą region Zemplin można podzielić na dwie gałęzie. Pierwsza z nich to Łemkowie, którzy terytorium Słowacji od miejscowości Vyšna Jablonka na wschodzie do miejscowości Wielki Lipnik (słow. Veľký Lipník) na zachodzie. Druga z nich to Pujďaci (nazwa wywodzi się z gwary) czyli Bojkowie, zamieszkujący obszar od rzeki Pčolinki i górnego biegu Cirochy do granic Polski i Ukrainy. Siedem wsi bojkowskich zniknęło w drugiej połowie lat 80, w związku z budową zbiornika Starina. Inną grupą etnograficzną zamieszkującą teren Zemplina są Sotaci. Ich nazwa wywodzi się z dialektu, w którym zamiast zaimka pytającego co (čo?),  mówią „so”. Są to mieszkańcy wsi na obszarze między Humennem a Sniną, w rejonie dopływów Udavy i Cirochy do Laborec oraz na południe od Humennego. Pokrewną z nimi grupą etnograficzną są tzw. Sobranecky Sotáci, zamieszkujący osiem miejscowości na południowy wschód od Sobrańca. Warto nadmienić, że nazwa „Soták” (podobnie jak Bojko) była używana w obraźliwym sensie w odniesieniu do rolników wiejskich, ale obecnie nie jest postrzegana negatywnie i Sotaks z dumą organizują swoje imprezy kulturalne.

 

Co zobaczyć?


Gdzie spać?


Co zjeść?


Produkty


Społeczność

skorzystaj z naszej trasy Horny Zemplin, "Patchworkowi Górale"

Etnomozaika pod dachem natury.

Dowiedz się więcej
Horny Zemplin,

Nasza strona internetowa używa plików cookie, tzw. „ciasteczek”. Są to niewielkie pliki tekstowe wysyłane do Państwa urządzenia (komputera, smartfona itp.). Stosujemy je wyłącznie dla Państwa wygody w celu lepszego dostosowania naszej witryny internetowej do Państwa indywidualnych potrzeb oraz w celach statystycznych. Nie zawierają one żadnych danych osobowych.

Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich użycie.

Info