Horný Zemplín

Obfitość tradycji rzemieślniczych i winiarskich

Region Zemplin charakteryzował się dużym udziałem łąk i pastwisk i był ważnym obszarem rolniczym. Na terenach północnych uprawiano głównie grykę tatarską, owies i ziemniaki. Na południu uprawiano także  kukurydzę, tytoń i buraki cukrowe. Do roślin przemysłowych należały głównie konopie . Na Nizinie Wschodniosłowackiej rolnictwo na większą skalę pojawiło się dopiero na początku XIX wieku, kiedy to rozpoczęto na tym terenie prace melioracyjne, które zmieniły strukturę gospodarki wodnej terenu. Wtedy na znaczeniu zyskały tam uprawy zbóż. Wcześniej ziemie te stały odłogiem ze względu na występujące tam moczary i bagna. Lokalna ludność zamieszkujące te tereny spożywała występującą na mokradłach roślinę wodną, której nazwa brzmi kotewka orzech wodny – wyrabiano z niej mąkę, z której następnie pieczono chleb. Na terenie tym dzięki dużej ilości łąk i pastwisk rozwinęła się również hodowla bydła i koni.

W regionie Zemplin silny rozwój miast i handlu utrudniały panujące na jego obszarze rody feudalne. Trzeba też zaznaczyć, że produkcja rzemieślnicza była tam znacznie mniej rozpowszechniona w niż w regionach zachodnich. Do najbardziej rozwiniętych ośrodków rzemieślniczych Zemplina należały miejscowości:  Humenné, Stropkov i Michalovce. Najmocniej rozpowszechnionym rzemiosłem było krawiectwo, garncarstwo, a także tkactwo i  garbarstwo. Popularnością cieszyły się także cechy szewskie i bednarskie. Mieszkańcy regionu zajmowali się również wyrębem lasów, transportem, rybołówstwem, pszczelarstwem i wypalaniem wapna używanego do bielenia chat. Pod koniec XIX wieku aż 99% mieszkańców wsi Zemplínske Hámre, którzy przenieśli się tam z okolic Gelnic i Margecian, trudniło się wypalaniem węgla drzewnego. Tego trudnego i wymagającego fachu uczyli się od nich mieszkańcy okolicznych wsi. Rybołówstwo było najbardziej rozpowszechnione na rzece Latorica. Ludność zamieszkująca doliny rzeczne pozyskiwała dodatkowy dochód z pozyskiwania lodu z rzek, który sprzedawali później żydowskim handlarzom (służył im do przechowania produktów w tzw. zimnych piwnicach). Wielu mieszkańców północno-wschodniej części regionu( m.in. Trebišov i Michalovce) zajmowało się zawodowo tkactwem, które charakteryzowało się bogactwem wzorów. Zemplińscy rzemieślnicy wyspecjalizowali się również w wikliniarstwie. Ludność romska wprawiała się w wyplataniu koszy z wikliny, natomiast  społeczność węgierska specjalizowała się w tworzeniu mebli wiklinowych.

W XIX wieku Centralny Zemplín był jednym z najbardziej rozwiniętych przemysłowo obszarów jednak niewiele osób znajdowało tam zatrudnienie. Do największych zakładów należały:  młyn w wielohektarowym gospodarstwie w Michalovcach, cukrownia w Trebišovie, gorzelnie w Pozdišovcach, Hatalovie i Humenném, zakład produkcji zapałek w Varichovcach oraz rafineria w Michaľanach wybudowana po uruchomieniu w 1874 r. linii kolejowej na trasie: Slovenské Nové Mesto - Humenné - Polska i Michaľany - Koszyce w 1873 r. Po drugiej wojnie światowej przemysł koncentrował się na przetwórstwie produktów rolnych: w mleczarniach, młynach, piekarniach, winnicach i przemyśle mięsnym.
Pozdišovce były i są ważnym ośrodkiem produkcji ceramiki, gdzie od XV wieku sprzedają swoje wyroby na europejskie rynki. Cech garncarzy powstał tam w połowie XVIII wieku i rozwija się on po dziś dzień.  W 1950 r. 51 osób rejestrowało się w zawodzie garncarza. W miejscowości tej mieszka rodzina Parikrup, której  tradycja garncarstwa trwa od 300 lat. Z kolei we wsi Čertižnie kobiety specjalizowały się w batikowych pisankach wykonywanych za pomocą szpilki lub drewienka. Technika ta była również powszechna na terenie Medzilaborce. Na uwagę zasługują też np. tkaniny z okolic Trebiszowa i hafty mieszkańców wsi rusińskich, w których przeważają ornamenty roślinne. Do połowy XX wieku w miejscowości Remetské Hámry  rzeźbiarze wykonywali pięknie rzeźbione ramy okienne. Pod koniec XIX wieku rozwinęło się rzemiosło polegające na tworzeniu naczyń żłobionych w drewnie, które do Zemplina przynieśli rumuńskojęzyczni Romowie (Bajáši), którzy przybyli z Zakarpackiej Ukrainy. Ich osady w Budkovcach i Pavlovcach stały się ośrodkami tego rzemiosła. To z nich wytwórstwo drążonych w drewnie naczyń rozprzestrzeniło się na inne tereny wschodniej Słowacji (m.in.  Podhorodzie, Sedlisky-Podčičvie, Tušicach, Myslinie, Papinie, Udavských i okolice Veľké Kapušany).

Obszar na południowo-zachodnim zboczu Gór Zemplińskich (zwanch Tokajem) znany jest z produkcji wysokiej jakości wina. Na Słowacji obejmuje gminy Tŕňa, Čerhov, Černochov, Bara, Viničky i Slovenské Nové Mesto. Wino tokajskie uprawiano już w XIII wieku. Niektóre piwnice winne są wykute w skałach wulkanicznych na głębokość 16 metrów, a we wsi Tŕňa, która jest centrum regionu winiarskiego Tokaj na Słowacji, znajduje się do 20 km podziemnych korytarzy.

 

 

Co zobaczyć?


Gdzie spać?


Co zjeść?


Produkty


Społeczność

skorzystaj z naszej trasy Horny Zemplin, "Patchworkowi Górale"

Etnomozaika pod dachem natury.

Dowiedz się więcej
Horny Zemplin,

Nasza strona internetowa używa plików cookie, tzw. „ciasteczek”. Są to niewielkie pliki tekstowe wysyłane do Państwa urządzenia (komputera, smartfona itp.). Stosujemy je wyłącznie dla Państwa wygody w celu lepszego dostosowania naszej witryny internetowej do Państwa indywidualnych potrzeb oraz w celach statystycznych. Nie zawierają one żadnych danych osobowych.

Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich użycie.

Info